Dzień Nauczyciela obchodzony jest w Polsce 14 października jako Dzień Edukacji Narodowej. To święto ustanowione na pamiątkę powstania prawdopodobnie pierwszego w Europie organu nadzorującego edukację narodową czyli Komisji Edukacji Narodowej powołanej 14 października 1773 r. po rozwiązaniu przez papieża Klemensa XIV zakonu Jezuitów, który w Polsce prowadził szkoły podstawowe i średnie.
Natomiast w innych krajach Dzień Nauczyciela obchodzony jest 5 października jako Światowy Dzień Edukacji.
Zawód nauczyciela to trudna, odpowiedzialna i wymagająca praca. Większość nauczycieli szkół podstawowych i średnich w Unii Europejskiej to kobiety 71 % a w nauczaniu przedszkolnym to nawet 95,5 %. Kadra pedagogiczna (nie tylko w Polsce) starzeje się. Do tego zawodu nie garnie się młodzież studencka. W wieku 24-35 lat w całej Unii jest ok. 32 % wszystkich nauczycieli.
Jak ważna jest praca pedagogów niech świadczy tylko jeden niezwykle trafny cytat z aktu fundacyjnego Akademii Zamojskiej z 1600 r.: „Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie„. Słowa te powtórzył Stanisław Staszic w „Uwagach nad życiem Jana Zamoyskiego” z 1787 r. Słowa te są ZAWSZE aktualne.
W wielu krajach zawód ten jest bardzo ceniony, także wysokością zarobków nauczyciela. W Polsce nauczyciele otrzymywali wynagrodzenie jedne z najniższych w Unii Europejskiej. Jedynie na Węgrzech i na Słowacji było niższe. Wrześniowe podwyżki płac nauczycieli nieco sytuację poprawią aczkolwiek różnica między innymi krajami europejskimi jest znaczna mimo dużego udziału wydatków na edukację w budżecie państwa ponad 4,5 % PKB. To więcej niż wydają Niemcy (4,3 % PKB), ale dużo mniej niż dla przykładu Belgia (5,64 %) czy Szwecja (5,54 %).
Jednak największa różnica jest w wysokości płac nauczycieli w poszczególnych państwach w Europie.
Zobaczcie sami (oficjalne dane wg parytetu siły nabywczej z 3.10.2024 w euro):
| Kraj | Płaca początkującego nauczyciela | Płaca po 10 latach | Płaca po 15 latach | Najwyższa płaca |
|---|---|---|---|---|
| Polska | 1 299 | 1527 | 1708 | 1781 |
| Słowacja | 986 | 1 123 | 1150 | 1288 |
| Węgry | 1386 | 1386 | 1393 | 1677 |
| Czechy | 1551 | 1596 | 1637 | 1822 |
| Grecja | 1296 | 1576 | 1716 | 2556 |
| Rumunia | 1947 | 2409 | 2484 | 2662 |
| Litwa | 2095 | 2162 | 2407 | 2739 |
| Włochy | 2114 | 2317 | 2540 | 3082 |
| Francja | 2297 | 2552 | 2687 | 3865 |
| Hiszpania | 2912 | 3169 | 3377 | 4176 |
| Belgia | 2809 | 3514 | 3796 | 4566 |
| Luksemburg | 4804 | 5282 | 5963 | 7216 |
| Szwajcaria | 3531 | 4433 | 5013 | 5434 |
Wyjaśnienie – parytet siły nabywczej to wskaźnik pokazujący realne możliwości nabywania towarów i usług w oparciu o kurs walutowy obliczony na podstawie porównania cen identycznego koszyka towarów i usług w różnych państwach w tym samym czasie w walutach tych państw. Inaczej mówiąc powyższe zestawienie pokazuje ile nauczyciele w poszczególnych krajach mogą przeznaczyć za uzyskane wynagrodzenie po przeliczeniu kursów walutowych w ich krajach na zakup takich samych towarów i usług.
Jeszcze gorzej wygląda to gdy porównamy otrzymywane wynagrodzenie w przeliczeniu na złotówki (dane z 2023 r.):
| Kraj | Płaca minimalna | Płaca średnia | Najwyższa płaca |
|---|---|---|---|
| Hiszpania | 5 031 | 9 675 | 14 792 |
| Niemcy | 5 590 | 12 169 | 19 350 |
| Włochy | 5 934 | 12 083 | 18 877 |
| Szwecja | 6 432 | 12 401 | 18 945 |
| Francja | 6 450 | 12 470 | 19 100 |
| Finlandia | 7 525 | 15 351 | 23 951 |
| Austria | 8 299 | 17 071 | 31 497 |
| Dania | 8 479 | 17 307 | 27 004 |
| Holandia | 8 729 | 16 727 | 25 628 |
| Norwegia | 9 636 | 19 866 | 36 571 |
| Belgia | 10 019 | 21 758 | 34 615 |
| Szwajcaria | 16 417 | 35 758 | 56 824 |
Wszystkim nauczycielom życzymy samych sukcesów zawodowych, pomyślności w życiu osobistym a przede wszystkim satysfakcji z dobrze wykonanej pracy edukacyjnej.
Jednocześnie dziękujemy za nasze szkolne osiągnięcia, które przecież są Waszą zasługą. Życzymy wszystkiego co najlepsze!
źródło: Eurostat i Eurydice (organy Unii Europejskiej)